Za oficjalną datę założenia cmentarza uznaje się 1801 rok i od początku spoczywały tutaj doczesne szczątki skromnych ludzi. Przez ponad dwa wieki Rossa stała się nekropolią, na której znajdziemy pomniki osób wybitnych i zasłużonych, z których wiele tworzyło historię tego miasta. Wśród nich serce Józefa Piłsudskiego i grób jego matki, siostry i pierwszej żony, pomnik Joachima Lelewela (nauczyciela Adama Mickiewicza), Euzebiusza Słowackiego (ojca Juliusza), malarza i kompozytora Mikołaja Konstantego Cziurlionisa, twórcy niepodległej Litwy Jonasa Basanawicziusa, historyka Balysa Sruogi , poety-romantyka Ludwika Kondratowicza (pseudonim Władysław Syrokomla), rzeźbiarza Antoniego Wiwulskiego, malarza i rysownika Franciszka Smuglewicza, czy lekarza Rafała Radziwiłłowicza (pierwowzór doktora Judyma z „Ludzi Bezdomnych”).
Przechadzając się ścieżkami cmentarza nietrudno zgodzić się z Lucjanem Rydlem:
„Cmentarz jest rozległy i dziwnie piękny. Samo jego położenie niezwykłe: rozkłada się on tarasowato na stoku dość pochyłego pagórka. Osobny urok nadają mu rozłożyste stare drzewa, rosnące gęsto i nieregularnie, jak w lesie. Między nimi wiją się swobodnie, wspinają w górę i schodzą w dół ścieżki, snujące się kręto wśród mogił. Tak przynajmniej wygląda najstarsza, najrozleglejsza, trochę dzika i właśnie dlatego najpiękniejsza część tego leśnego cmentarza. Latem, kiedy przez konary okryte gęstwą liści ledwie przedzierają się słoneczne promienie, w gałęziach rozśpiewają się ptaki, a ziemia okryje się kwieciem leśnym, przecudny musi być ten cmentarz na Rossie.”
Zainteresował Cię wpis? Sprawdź wycieczki objazdowe po Litwie w Travelplanet.pl
